Edward Cyfus: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
| (Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[Image:edward_cyfus_gawedy.jpg|thumb|right|200px|Olsztyn, Audio-Soft, 2000.]] | [[Image:edward_cyfus_gawedy.jpg|thumb|right|200px|Olsztyn, Audio-Soft, 2000.]] | ||
[[Image:edward_cyfus_wspomnienia2.jpg|thumb|right|300px|Olsztyn, Audio-Soft ; Edward Cyfus, 2003, 2006, 2010.]] | [[Image:edward_cyfus_wspomnienia2.jpg|thumb|right|300px|Olsztyn, Audio-Soft ; Edward Cyfus, 2003, 2006, 2010.]] | ||
| − | (1949- ) – gawędziarz, popularyzator gwary i kultury warmińskiej, pisarz, muzyk (pseud. Klyjmens) | + | (1949-2025) – gawędziarz, popularyzator gwary i kultury warmińskiej, pisarz, muzyk (pseud. Klyjmens) |
==Biografia== | ==Biografia== | ||
| − | Urodził się w 1949 r. w [[ewim:Dorotowo|Dorotowie]], w rodzinie Mazura i Warmianki. Dzieciństwo spędził w [[ewim:Barczewo|Barczewie]], gdzie mieszkał do 1981 r. W grudniu 1981 r. wyjechał z rodziną do Niemiec. Przez jedenaście lat przebywał i pracował w okolicach Frankfurtu nad Menem. Po powrocie do [[ewim:Olsztyn|Olsztynie]] w 1992 r. założył firmę fonograficzną Audio-Soft. | + | Urodził się w 1949 r. w [[ewim:Dorotowo|Dorotowie]], w rodzinie Mazura i Warmianki. Dzieciństwo spędził w [[ewim:Barczewo|Barczewie]], gdzie mieszkał do 1981 r. W grudniu 1981 r. wyjechał z rodziną do Niemiec. Przez jedenaście lat przebywał i pracował w okolicach Frankfurtu nad Menem. Pracował tam m.in. w magazynie nawozów sztucznych. Po powrocie do [[ewim:Olsztyn|Olsztynie]] w 1992 r. założył firmę fonograficzną Audio-Soft. Zmarł 31 maja 2025 roku w [[ewim:Olsztyn|Olsztynie]]. |
==Działalność== | ==Działalność== | ||
| − | Wykonywał wiele zawodów, m.in. był kelnerem, kierowcą, kierownikiem stołówki, konferansjerem, muzykiem w zespole rozrywkowym (perkusja). Po powrocie z Niemiec pełnił funkcję kierownika [[Polsko-Niemieckie Centrum Młodzieży w Olsztynie |Polsko-Niemieckiego Centrum Młodzieży w Olsztynie]] (do 2003 r.). Od 1998 r. w cyklu cotygodniowym wygłaszał na antenie [[Polskie Radio Olsztyn |Radia Olsztyn]] gawędy – opowiadania w gwarze warmińskiej, które do 2003 r. publikował również na łamach „[[Gazeta Olsztyńska |Gazety Olsztyńskiej]]”. Wydał także trzy kasety z gawędami swojego autorstwa przeplatane muzyką ludową w wykonaniu [[Zespół Pieśni i Tańca „Warmia” |Zespołu Pieśni i Tańca „Warmia”]]. | + | Wykonywał wiele zawodów, m.in. był kelnerem, kierowcą poetki [[Maria Zientara-Malewska|Marii Zientary Malewskiej]], kierownikiem stołówki, konferansjerem, muzykiem w zespole rozrywkowym (perkusja). Po powrocie z Niemiec pełnił funkcję kierownika [[Polsko-Niemieckie Centrum Młodzieży w Olsztynie |Polsko-Niemieckiego Centrum Młodzieży w Olsztynie]] (do 2003 r.). Od 1998 r. w cyklu cotygodniowym wygłaszał na antenie [[Polskie Radio Olsztyn |Radia Olsztyn]] gawędy – opowiadania w gwarze warmińskiej, które do 2003 r. publikował również na łamach „[[Gazeta Olsztyńska |Gazety Olsztyńskiej]]”. Nagrał około 200 gawęd. |
| − | Uznany za piewcę gwary i zwyczajów [[ewim:Warmia|Warmii]] aktywnie | + | |
| + | Wydał także trzy kasety z gawędami swojego autorstwa przeplatane muzyką ludową w wykonaniu [[Zespół Pieśni i Tańca „Warmia” |Zespołu Pieśni i Tańca „Warmia”]]. Przez kilkanaście lat pracował w Urzędzie [[ewim:Gmina Purda|Gminy Purda]] jako specjalista ds. kultury i promocji. | ||
| + | Uznany za piewcę gwary i zwyczajów [[ewim:Warmia|Warmii]], aktywnie uczestniczył w licznych projektach popularyzujących kulturę Warmii. Brał udział w spotkaniach z młodzieżą. Zasiadał w jury [[Międzyszkolny Konkurs Recytatorski „Spotkania z Poezją Warmińską” w Jonkowie |Międzyszkolnego Konkursu Recytatorskiego „Spotkania z Poezją Warmińską” w Jonkowie]], organizowanego od 2003 r. Realizował projekty regionalne, jak np.: komiks po warmińsku, według pomysłu [[Marcin Wakar |Marcina Wakara]] (scenariusz) i [[Jarosław Gach |Jarosława Gacha]] (grafika), piosenki warmińskie w nowych aranżacjach (w wykonaniu zespołu [[Hoboud]]) czy podręcznik na świeżym powietrzu (ustawienie na terenie gminy Purda tablic informacyjnych dot. historii miejscowości). Opracował gwarowo 25 pieśni warmińskich [[Feliks Nowowiejski |Feliksa Nowowiejskiego]], z których ukazała się płyta. Pełnił funkcję konsultanta gwarowego przy produkcji płyty zespołu Babsztyl ''Stoji łoset kele drogi''. Był pomysłodawcą i głównym organizatorem sprowadzenia delegacji Zakonu Krzyżackiego z Wielkim Mistrzem dr Bruno Platterem na Warmię w 2010 r. Był pomysłodawcą i organizatorem [[Warmiński Kiermas Tradycji, Dialogu i Zabawy |Warmińskiego Kiermasu Tradycji, Dialogu i Zabawy]]. Z jego inicjatywy odtworzono historyczny [[Trakt biskupi we wsi Bałdy |trakt biskupi we wsi Bałdy]] - szereg głazów upamietniających biskupów warmińskich. | ||
| + | |||
| + | W 2008 r. był bohaterem jednego ze spotkań w ramach projektu [[Prozatorskie skróty]], realizowanego przez [[Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie |Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Olsztynie]], zaś w 2009 r. uczestniczył jako recytator podczas koncertu [[Warnijskie Spsiywnie]] w ramach [[XVII Olsztyńskie Spotkania Teatralne |Olsztyńskich Spotkań Teatralnych]]. | ||
| + | |||
| + | Dzięki staraniom Edwarda Cyfusa, profesor Izabeli Lewandowskiej oraz regionalisty Łukasza Rucha w 2016 roku gwara warmińska została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. | ||
| + | |||
| + | W 2025 r., na początku maja przyznano mu nagrodę im. Oskara Kolberga, którą miał odebrać w lipcu na Zamku Królewskim w Warszawie. Nie doczekał jednak uroczystości - zmarł w ostatnim dniu maja, miał 75 lat. | ||
==Publikacje== | ==Publikacje== | ||
| Linia 17: | Linia 25: | ||
*''... a życie toczy się dalej'' – rodzinna saga (Cz. 1 – 2003, Cz. 2 – 2006, Cz. 3- 2010) | *''... a życie toczy się dalej'' – rodzinna saga (Cz. 1 – 2003, Cz. 2 – 2006, Cz. 3- 2010) | ||
*''Traktem biskupów warmińskich'' (2006) – współautorstwo z [[Szymon Drej|Szymonem Drejem]], [[Marian Szymkiewicz|Marianem Szymkiewiczem]] | *''Traktem biskupów warmińskich'' (2006) – współautorstwo z [[Szymon Drej|Szymonem Drejem]], [[Marian Szymkiewicz|Marianem Szymkiewiczem]] | ||
| − | + | Był autorem wstępu do książki [[Szymon Drej|Szymona Dreja]] ''Święta Warmia'' (2007) oraz tekstów warmińskich w komiksach: ''Jek chłop łabóńdzia za bziołka wziół'' (Olsztyn 2006), ''Ło królu i szurku w czepku łurodzónam'' (Olsztyn 2007), ''Skónd sia wzióła wyspa Lalka na Łanskam Jyziorze'' (Olsztyn 2009). Był współautorem publikacji ''[[Elementarz gwary warmińskiej.Rodzina, dom i zagroda]]'' (Olsztyn 2013). | |
| − | |||
==Nagrody i odznaczenia== | ==Nagrody i odznaczenia== | ||
| Linia 31: | Linia 38: | ||
*Medal „Zasłużony Kulturze - Gloria Artis” (2016) <ref>http://www.olsztyn24.com/news/28902-rozpocz-si-rok-kulturalny-20162017-na-warmii-i-mazurach.html</ref> | *Medal „Zasłużony Kulturze - Gloria Artis” (2016) <ref>http://www.olsztyn24.com/news/28902-rozpocz-si-rok-kulturalny-20162017-na-warmii-i-mazurach.html</ref> | ||
*Laur "Najlepszym z najlepszych" (2017) w kategorii "kultura, sztuka, muzyka" za wkład we wpisanie gwary warmińskiej na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO<ref>https://www.olsztyn24.com/news/29774-xivnbspgalanbsplaurnbspnajlepszym-z-najlepszych.html</ref> | *Laur "Najlepszym z najlepszych" (2017) w kategorii "kultura, sztuka, muzyka" za wkład we wpisanie gwary warmińskiej na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO<ref>https://www.olsztyn24.com/news/29774-xivnbspgalanbsplaurnbspnajlepszym-z-najlepszych.html</ref> | ||
| + | *laureat 50. Nagrody im. Oskara Kolberga (2025) za zasługi dla kultury ludowej | ||
| + | ==Multimedia== | ||
| + | |||
| + | <b>19 lipca 2018 - Spotkanie autorskie w Giławach - źródło: [https://www.kuprawdzie.pl/]</b> | ||
| + | |||
| + | <youtube>https://youtu.be/hJt0rZT7nd4</youtube> | ||
| + | |||
| + | <b>8 lutego 2018 - Spotkanie autorskie w Olsztynie - źródło: [https://www.kuprawdzie.pl/]</b> | ||
| + | |||
| + | <youtube>https://youtu.be/T9XXUZnDHv8</youtube> | ||
| + | |||
| + | <b>8 lutego 2018 - Spotkanie autorskie w Olsztynie - źródło: [https://www.kuprawdzie.pl/]</b> | ||
| − | + | <youtube>https://youtu.be/hVsdus3kw1g</youtube> | |
| + | |||
| + | <b>8 lutego 2018 - Spotkanie autorskie w Olsztynie - źródło: [https://www.kuprawdzie.pl/]</b> | ||
| − | <youtube>https://youtu.be/ | + | <youtube>https://youtu.be/sdQKPjzXHZc</youtube> |
| − | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| Linia 43: | Linia 63: | ||
#Cyfus, Edward: ''W kuchni przenoszę się w tamten świat'' / Edward Cyfus czyli Klemens ; rozm. przepr. Ewa Mazgal // „Gazeta Olsztyńska”. – 1999, nr 245, dod. „Magazyn”, s. 7. | #Cyfus, Edward: ''W kuchni przenoszę się w tamten świat'' / Edward Cyfus czyli Klemens ; rozm. przepr. Ewa Mazgal // „Gazeta Olsztyńska”. – 1999, nr 245, dod. „Magazyn”, s. 7. | ||
#Cyfus, Edward: ''Po naszemu i waszemu. Rozmowa z [...] autorem gadek warmińskich publikowanych w „Gazecie Olsztyńskiej” i nadawanych przez Radio Olsztyn'' / rozm. przepr. Władysław Katarzyński // „Gazeta Olsztyńska”. – 1998, nr 242,s.6. | #Cyfus, Edward: ''Po naszemu i waszemu. Rozmowa z [...] autorem gadek warmińskich publikowanych w „Gazecie Olsztyńskiej” i nadawanych przez Radio Olsztyn'' / rozm. przepr. Władysław Katarzyński // „Gazeta Olsztyńska”. – 1998, nr 242,s.6. | ||
| + | #https://radioolsztyn.pl/odszedl-straznik-warminskiej-tozsamosci-edward-cyfus-nie-zyje/01820165 | ||
==Przypisy== | ==Przypisy== | ||
Aktualna wersja na dzień 21:37, 1 cze 2025
(1949-2025) – gawędziarz, popularyzator gwary i kultury warmińskiej, pisarz, muzyk (pseud. Klyjmens)
Spis treści
[ukryj]Biografia
Urodził się w 1949 r. w Dorotowie, w rodzinie Mazura i Warmianki. Dzieciństwo spędził w Barczewie, gdzie mieszkał do 1981 r. W grudniu 1981 r. wyjechał z rodziną do Niemiec. Przez jedenaście lat przebywał i pracował w okolicach Frankfurtu nad Menem. Pracował tam m.in. w magazynie nawozów sztucznych. Po powrocie do Olsztynie w 1992 r. założył firmę fonograficzną Audio-Soft. Zmarł 31 maja 2025 roku w Olsztynie.
Działalność
Wykonywał wiele zawodów, m.in. był kelnerem, kierowcą poetki Marii Zientary Malewskiej, kierownikiem stołówki, konferansjerem, muzykiem w zespole rozrywkowym (perkusja). Po powrocie z Niemiec pełnił funkcję kierownika Polsko-Niemieckiego Centrum Młodzieży w Olsztynie (do 2003 r.). Od 1998 r. w cyklu cotygodniowym wygłaszał na antenie Radia Olsztyn gawędy – opowiadania w gwarze warmińskiej, które do 2003 r. publikował również na łamach „Gazety Olsztyńskiej”. Nagrał około 200 gawęd.
Wydał także trzy kasety z gawędami swojego autorstwa przeplatane muzyką ludową w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca „Warmia”. Przez kilkanaście lat pracował w Urzędzie Gminy Purda jako specjalista ds. kultury i promocji. Uznany za piewcę gwary i zwyczajów Warmii, aktywnie uczestniczył w licznych projektach popularyzujących kulturę Warmii. Brał udział w spotkaniach z młodzieżą. Zasiadał w jury Międzyszkolnego Konkursu Recytatorskiego „Spotkania z Poezją Warmińską” w Jonkowie, organizowanego od 2003 r. Realizował projekty regionalne, jak np.: komiks po warmińsku, według pomysłu Marcina Wakara (scenariusz) i Jarosława Gacha (grafika), piosenki warmińskie w nowych aranżacjach (w wykonaniu zespołu Hoboud) czy podręcznik na świeżym powietrzu (ustawienie na terenie gminy Purda tablic informacyjnych dot. historii miejscowości). Opracował gwarowo 25 pieśni warmińskich Feliksa Nowowiejskiego, z których ukazała się płyta. Pełnił funkcję konsultanta gwarowego przy produkcji płyty zespołu Babsztyl Stoji łoset kele drogi. Był pomysłodawcą i głównym organizatorem sprowadzenia delegacji Zakonu Krzyżackiego z Wielkim Mistrzem dr Bruno Platterem na Warmię w 2010 r. Był pomysłodawcą i organizatorem Warmińskiego Kiermasu Tradycji, Dialogu i Zabawy. Z jego inicjatywy odtworzono historyczny trakt biskupi we wsi Bałdy - szereg głazów upamietniających biskupów warmińskich.
W 2008 r. był bohaterem jednego ze spotkań w ramach projektu Prozatorskie skróty, realizowanego przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Olsztynie, zaś w 2009 r. uczestniczył jako recytator podczas koncertu Warnijskie Spsiywnie w ramach Olsztyńskich Spotkań Teatralnych.
Dzięki staraniom Edwarda Cyfusa, profesor Izabeli Lewandowskiej oraz regionalisty Łukasza Rucha w 2016 roku gwara warmińska została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
W 2025 r., na początku maja przyznano mu nagrodę im. Oskara Kolberga, którą miał odebrać w lipcu na Zamku Królewskim w Warszawie. Nie doczekał jednak uroczystości - zmarł w ostatnim dniu maja, miał 75 lat.
Publikacje
W latach 2001-2003 publikował cykl felietonów pisanych gwarą warmińską na łamach „Gazety Olsztyńskiej” pod tytułem Po naszamu. W 2009 r. jego gawędy ukazywały się ponadto w „Przeglądzie Warmińskim” podpisane pseudonimem Wosz Klyjmens, a w 2010 r. także w „Gazecie Wyborczej”. Wydał kilka autorskich książek:
- Po naszamu (2000) - zbiór gawęd z kasetą oraz słownikiem zwrotów i wyrażeń gwarowych
- ... a życie toczy się dalej – rodzinna saga (Cz. 1 – 2003, Cz. 2 – 2006, Cz. 3- 2010)
- Traktem biskupów warmińskich (2006) – współautorstwo z Szymonem Drejem, Marianem Szymkiewiczem
Był autorem wstępu do książki Szymona Dreja Święta Warmia (2007) oraz tekstów warmińskich w komiksach: Jek chłop łabóńdzia za bziołka wziół (Olsztyn 2006), Ło królu i szurku w czepku łurodzónam (Olsztyn 2007), Skónd sia wzióła wyspa Lalka na Łanskam Jyziorze (Olsztyn 2009). Był współautorem publikacji Elementarz gwary warmińskiej.Rodzina, dom i zagroda (Olsztyn 2013).
Nagrody i odznaczenia
- Laureat regionalnego plebiscytu Mistrz Mowy Polskiej i nominacja z Warmii i Mazur w konkursie ogólnopolskim Mistrz Mowy Polskiej (2002)
- Nagroda „Łyny - Królewny Warmińskiej” dla zasłużonych działaczy kultury (2007)
- Odznaczenie Warmińsko-Mazurskiego Klubu Biznesu Osobowość Roku Warmii i Mazur (2008)
- Medal „Zasłużony dla turystyki”
- Statuetka Przyjaciel Warmii „Copernicus” przyznana przez Stowarzyszenie Dom Warmiński (2009)
- Odznaka Honorowa „Za zasługi dla województwa Warmińsko-Mazurskiego (2010)
- Srebrny Krzyż Zasługi za propagowanie regionalnej warmińskiej kultury przyznany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2015) [1]
- Medal „Zasłużony Kulturze - Gloria Artis” (2016) [2]
- Laur "Najlepszym z najlepszych" (2017) w kategorii "kultura, sztuka, muzyka" za wkład we wpisanie gwary warmińskiej na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO[3]
- laureat 50. Nagrody im. Oskara Kolberga (2025) za zasługi dla kultury ludowej
Multimedia
19 lipca 2018 - Spotkanie autorskie w Giławach - źródło: [1]
8 lutego 2018 - Spotkanie autorskie w Olsztynie - źródło: [2]
8 lutego 2018 - Spotkanie autorskie w Olsztynie - źródło: [3]
8 lutego 2018 - Spotkanie autorskie w Olsztynie - źródło: [4]
Bibliografia
- beem: Czuję się wybrańcem losu : Mistrzyni Mowy Polskiej / beem // „Gazeta Olsztyńska”. - 2002, nr 89, s. 5.
- Katarzyński, Władysław: Żeby Warmia się nie przejadła : Cyfus obejmuje kulturę w gminie / Władysław Katarzyński // „Gazeta Olsztyńska”. - 2003, nr 272, dod. „Nasza Warmia”, nr 38, s. 8.
- E.M.: Historia pewnego perkusisty / E.M. // „Gazeta Warmińska”. – 1993, nr 4, s. 3.
- Cyfus, Edward: W kuchni przenoszę się w tamten świat / Edward Cyfus czyli Klemens ; rozm. przepr. Ewa Mazgal // „Gazeta Olsztyńska”. – 1999, nr 245, dod. „Magazyn”, s. 7.
- Cyfus, Edward: Po naszemu i waszemu. Rozmowa z [...] autorem gadek warmińskich publikowanych w „Gazecie Olsztyńskiej” i nadawanych przez Radio Olsztyn / rozm. przepr. Władysław Katarzyński // „Gazeta Olsztyńska”. – 1998, nr 242,s.6.
- https://radioolsztyn.pl/odszedl-straznik-warminskiej-tozsamosci-edward-cyfus-nie-zyje/01820165
Przypisy
Zobacz też
- aw: W sobotę otwarcie szlaku biskupiego, materiał na stronie wiadomosci.gazeta.pl
- Zielińska, Katarzyna: Edward Cyfus i jego felietony, materiał na stronie www.bolgraph.com.pl
- Rynarzewski, Maciek: Edward Cyfus – … a życie toczy się dalej [t. 1 i 2], materiał na blog.rynarzewski.pl
