Dwór w Powodowie

Zabytek architektury wzniesiony w drugiej połowie XVIII wieku.

Lokalizacja

Dwór został wybudowany na terenie wsi Powodowo (niem. Powunden), w środkowej części dawnego zespołu, w otoczeniu parku i w pobliżu kompleksu gospodarczego (w części wschodniej). Wieś położona jest w powiecie elbląskim, w gminie Rychliki, około 18 km na południowy zachód od Pasłęka.

Historia

Majątek ziemski istniał w tej miejscowości już w 1427 roku, a jego właścicielem, z nadania wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Henryka von Richtenberga, został Peter Koberseh. W latach 1608-1618 właścicielem Powodowa był Fabian von Zehmen (nazwisko spolszczone w późniejszym okresie jako „Czema”). Od 1638 roku do końca XVII wieku znajdowała się tu siedziba rodziny Kerssenstein, a następnie – do początków XIX wieku – rodu von Brederlow. Obecny dwór datuje się na drugą połowę XVIII wieku, więc najprawdopodobniej został wzniesiony dla tej ostatniej rodziny. W 1851 roku właścicielem dóbr (które liczyły wówczas 750 ha) został major Adolf von Besser, a następnie von Neumann i Conrad Mekelburg. W 1917 roku majątek przejął ziemianin Otto Zimmermann, którego córka Wanda wyszła za mąż za Kurta Bocherta. Oni byli ostatnimi właścicielami dóbr przed 1945 rokiem. Po drugiej wojnie światowej na terenie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, natomiast pomieszczenia dworu zaadoptowano na mieszkania. Po likwidacji PGR-ów w roku 1990, przez jakiś czas budynek stał opustoszały. Obecnie znów jest własnością prywatną.

Opis

Jest to dwór późnobarokowy o cechach klasycyzujących. Wzniesiono go jako budowlę parterową, przekrytą wysokim dachem mansardowym. Jego elewacje zostały podzielone trzema symetrycznymi, obustronnymi ryzalitami, zwieńczonymi wysokimi, trójkątnymi szczytami. Od strony ogrodu znajduje się taras z szerokimi schodami i balkonem wspartym na filarach. Elewacje ozdobiono szerokim gzymsem meandrowym. We wnętrzu zachowała się oryginalna stolarka wraz z wewnętrznymi okiennicami, a także fragmentarycznie kominki. W otoczeniu dworu znajduje się park ze stawami. Niegdyś na jego terenie usytuowany był cmentarz rodowy właścicieli majątku (zachowany szczątkowo).

Ciekawostki

• W dniu 21 czerwca 1623 roku w rezydencji w Powodowie gościł król Polski, Zygmunt III Waza, odpoczywający tu w drodze z Pasłęka do Malborka.
• Ostatni właściciel majątku, Kurt Bochert był lotnikiem, majorem w Luftwaffe. Zrobił on wiele zdjęć lotniczych Powodowa. Część z nich, datowana na 1944 rok, zachowała się do dnia dzisiejszego.
• Majątek w Powodowie był prowadzony bardzo nowocześnie, istniały tu imponujące, częściowo zmechanizowane budynki inwentarskie i gospodarcze.

Bibliografia

1. Jackiewicz-Garniec, Małgorzata: Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich : dobra utracone czy ocalone? / Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec. – Olsztyn : Studio Wydawnicze Arta Mirosław Garniec, 2001. - S. 56-59.
2. Słodownik, Lech: Bochertowie - ostatni właściciele majątku ziemskiego w Powodowie / Lech Słodownik Cz. 1-2 // „Głos Pasłęka”. - 2008, nr 11, s. 15-16 ; nr 12, s. 17.
3. Słodownik, Lech: Rychliki : 700-lecie (1310-2010) z dziejów wsi i okolic / Lech Słodownik. - Rychliki : Urząd Gminy, 2010. - S. 73-75.
4. Słodownik, Lech: Życie i gospodarka w majątku szlacheckim Powodowo przed 1945 r. / Lech Słodownik Cz. 1-2 // „Głos Pasłęka”. - 2008, nr 1-2, s. 12-13.

Zobacz też

• Powodowo: dwór Bocherta - lotnika Luftwaffe, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.polskaniezwykla.pl [dostęp 16.01.2014 r.]