Kaplica pw. św. Krzyża w Jezioranach

Fot. Janusz Gerszberg, 2022 rok

Fot. Mieczysław Kalski

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XVI wieku.

Lokalizacja

Kaplica została wybudowana na terenie Jezioran, niedaleko kościoła pw. św. Bartłomieja, przy rozwidleniu dróg prowadzących do Dobrego Miasta i Lidzbarka Warmińskiego (obecna ulica Kopernika).

Historia

Kaplica została wzniesiona z fundacji wójta warmińskiego Krzysztofa Troszki. W 1580 roku jej konsekracji dokonał biskup warmiński Marcin Kromer. Budowlę odrestaurowano w 1766 roku (wtedy też została ponownie poświęcona), a także w 1927 roku. Kaplica została poważnie uszkodzona pod koniec II wojny światowej. W 1959 roku zakończono jej kapitalny remont. Obecnie jest to kościół filialny pod wezwaniem św. Krzyża parafii św. Bartłomieja w Jezioranach.

Opis

Jest to budowla w stylu barokowym, orientowana, salowa. Wzniesiono ją na rzucie prostokąta, na cokole z kamieni polnych i wymurowano z cegły. Zewnętrzne elewacje ozdobione są tynkowanymi pilastrami oraz gzymsem. Szczyt ściany wschodniej wieńczy ośmioboczna wieżyczka na sygnaturkę, nakryta barokowym hełmem. Na nim znajduje się chorągiewka z datami: 1623 i 1927. Wnętrze kaplicy przykryto drewnianym stropem.

Wyposażenie

Późnorenesansowy ołtarz pochodzi z około 1600 roku. W ołtarzu umieszczono malowaną na desce scenę Złożenie do Grobu, portret donatora Szymona Niedźwiedzkiego (archiprezbitera jeziorańskiego w latach 1684-1688) z herbem i inicjałami „S.N.A.S.”, a także obraz Ukrzyżowania pochodzący z około 1700 roku. Znajdują się tam także dwa barokowe krucyfiksy – jeden z nich, z drugiej połowy XVII wieku (zawieszony we wnęce), a także barokowy obraz św. Walentego

Zobacz też

• Kościół pw. św. Bartłomieja w Jezioranach
• Krzysztof Troszko
• Marcin Kromer
• Szymon Niedźwiedzki

Bibliografia

1. Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii. - Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973. – S. 38-39.
2. Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. - Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 71.

Linki

• Jeziorany: Kaplica Świętego Krzyża, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.polskaniezwykla.pl [dostęp 13.11.2013 r.]
• Kościoły Warmii - Gmina Jeziorany, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.domwarminski.pl [dostęp 13.11.2013 r.]