Relikwiarz św. Jerzego z kościoła pw. św. Jerzego w Elblągu
XV-wieczny zabytek złotniczej sztuki sakralnej z kościoła pw. św. Jerzego w Elblągu.
Spis treści
Historia
Dzieło powstało około 1475 roku. Relikwiarz został ukryty około 1520 roku lub w czasie zarazy w 1564 roku w zamurowanej niszy kościoła św. Jerzego w Elblągu. Odnaleziono go wraz z innymi srebrami w 1652 roku. Do 1773 roku przechowywany był w elbląskim kościele Trzech Króli. Następnie został sprzedany Christianowi Gottliebowi Wulffowi, przełożonemu tego kościoła. Relikwiarz znajdował się w posiadaniu jego rodziny przynajmniej do 1826 roku. Po tym okresie był własnością Ferdynanda Kamińskiego, radcy sądowego w Elblągu. W tym czasie naprawiał go i oczyszczał złotnik z Elbląga Emil Höpner. W 1878 roku został ofiarowany przez Alberta Katza ze Zgorzelca do Kunstgewerbemuseum w Berlinie.
Opis
Relikwiarz został wykonany ze srebra, częściowo złoconego. Jego wysokość wynosi 30,5 cm. Obiekt waży 957 gram. Część badaczy uznaje relikwiarz za dzieło elbląskich złotników z końca XV wieku.[1] Odmiennego zdania jest O. von Falke, datujący dzieło na 1470 rok i przypisujący autorstwo lubeckiemu rzeźbiarzowi Berntowi Notke.[2] Przypuszcza się też, że dzieło pochodzić może z innych regionów Niemiec lub Niderlandów. Na tarczy św. Jerzego znajduje się wyryty monogram C.G. W., prawdopodobnie dodany około 1773 roku, wskazujący na Christiana Gottlieba Wulffa. W tym miejscu zachowała się także inskrypcja: E. Hoepner Elbing 1876, natomiast na spodzie napis określający wagę przedmiotu.
Charakterystyka
Podstawą relikwiarza jest kolista platforma w kształcie pagórka (pierwotnie emaliowanego) otoczonego wiklinowym płotkiem. Zdobią go niewielkie figurki nagich mężczyzn w trakcie polowania, smoki, czaszki i kości. Z przodu podstawy widnieje okrągłe naczynie na relikwie, otoczone ażurową koronką, perełkowaniem, gałązkami i rozetkami. Platforma wsparta jest na trzech nóżkach w kształcie figur tzw. dzikich mężów na splątanych gałązkach ostu. Wierzchołek pagórka pokrywa ciało konającego smoka przebitego dwukrotnie włócznią przez św. Jerzego. Postać rycerza w norymberskiej zbroi ukazana została w półobrocie, z prawą ręką wzniesioną, trzymającą grawerowaną szablę typu tureckiego. Głowę świętego zdobi wieniec z gałązek i granat. U pasa zwisa mu mieszek oraz pochwa od szabli. Ujętą w lewej ręce tarczę z wyrytym herbem św. Jerzego trzyma także w pysku smok.
Ciekawostki
- Relikwiarz św. Jerzego z kościoła św. Jerzego w Elblągu posiada wiele cech wspólnych z relikwiarzem św. Jerzego z kościoła św. Mikołaja w Elblągu, datowanym na około 1480 rok. Część badaczy przypuszcza, że pierwszy stanowił wzór do stworzenia drugiego. [3]
Zobacz też
Przypisy
- ↑ E. von Czihak, Der Schatz der S. Georgbruderschaft zu Elbing, „Zeitschrift fur bildende Kunst”, Neue Folge. T. I (1901), s. 128 ; K. H. Clasen, Elbing, Berlin 1931, s. 14, il. 24.
- ↑ O. von Falke, Die zwei Georgs-Statuetten aus Elbing, „Pantheon”, T. III (1929), s. 263-264.
- ↑ P. Pieper, Die silbernen St. Georgfiguren aus Elbing, Festschrift fur Erich Meyer, Hamburg 1959, s. 93-105, il. 2-4.
Bibliografia
- Pieper, P.: Die silbernen St. Georgfiguren aus Elbing, Festschrift fur Erich Meyer / P. Pieper. - Hamburg 1959. - S. 93-105.
- Szczepkowska-Naliwajek, Kinga: Złotnictwo gotyckie Pomorza Gdańskiego, Ziemi Chełmińskiej i Warmii / Kinga Szczepkowska-Naliwajek. - Wrocław : Ossolineum, 1987. - S. 191-192.
Linki
- Bractwo świętego Jerzego, materiał na stronie www.elblag-moje-miasto.pl