Studencki Teatr Kandelabr

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
Jolanta Grzybówna i Jerzy Korejwo podczas przedstawienia zatytułowanego „Mówimy do was”. Spektakl wyróżniony został III nagrodą na Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Studenckich „Start 70” w Częstochowie.
Zdjęcie: Krzysztof Nasternak

Teatr studencki z Olsztyna, swoją aktywność rozpoczął w 1966 roku i działał przez około dziesięć lat.

Założenie Teatru

Powstał w Kortowie przy Wyższej Szkole Rolniczej w Olsztynie. Stałą siedzibą teatru, otrzymaną po kilku latach starań, była sala piwniczna budynku „Nowej Zootechniki”. Ze względu na zainteresowania członków grupy poezją, początkowa nazwa zespołu brzmiała – „Studencki Teatrzyk Poezji „Kandelabr”. Założycielami Teatru Studenckiego Kandelabr byli: Jerzy Romańczuk i Aleksander Trembicki z Wydziału Rolniczego oraz Krzysztof Panasik z Wydziału Zootechnicznego. Warto podkreślić, że w „Kandelabrze” pracowali nie tylko studenci z Kortowa, ale również studenci ze Studium Nauczycielskiego w Olsztynie, które zostało przekształcone w 1969 roku w Wyższą Szkołę Nauczycielską. W późniejszym czasie dołączyli również młodzi pracownicy obu olsztyńskich uczelni. Wokół „Kandelabra” grupowali się także niestudenci i w tej grupie najważniejszą rolę odegrali uzdolnieni uczniowie olsztyńskich szkół średnich. W związku z tym, że recytacja i znalezienie właściwej formy przekazu stanowiły o sukcesie zespołu, pozyskanie dobrych recytatorów z całego dostępnego środowiska było jednym z najważniejszych zadań młodego teatru. W ten sposób „Kandelabr” stał się instytucją integrującą różne olsztyńskie środowiska. Zespół nie był ustabilizowany, studenci przychodzili i odchodzili z „Kandelabra”. Na dłużej związani byli z zespołem tylko niektórzy młodzi pracownicy uczelni, absolwenci i młodzież spoza uczelni.

Spektakle

Wśród 15 premier „Kandelabra” dominowały spektakle poetyckie. Działalność studenckiego teatru rozpoczął poetycki montaż tekstów Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego „W leśniczówce”, autorstwa i reżyserii Romana Metzlera, aktora Olsztyńskiego Teatru im. Stefana Jaracza. Spektakl zdobył w 1966 roku I miejsce na III Ogólnopolskim Festiwalu Poezji Gałczyńskiego w Szczecinie oraz Nagrodę Meluzyny w Rzeszowie. Był to wybór wierszy powstałych na Mazurach - pełnych zachwytu nad tą krainą. Po pierwszych sukcesach studenckiego teatru sięgnięto jeszcze raz do poezji Gałczyńskiego w programie pt. „W kawiarni recytatora”. W kolejnych programach poetyckich przedstawiano: poezję Władysława Broniewskiego, „Ikonostas” Jerzego Harasymowicza, fragmenty „Kwiatów polskich” Juliana Tuwima oraz Harasymowicza „Noc Świętojańską”. Zaprezentowano również poezję Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Bolesława Leśmiana – „Serapion i Thais”, „Kwiaty miłości i zła” (F. Arrabala) oraz „Na wieży Babel” – widowisko poetyckie o miłości według M. Hillar, W. Szymborskiej, S. Grochowiaka, M. Ośmiałowskiego i T. Różewicza.

Dużym wyzwaniem było wystawienie „Naszej małej stabilizacji”, spektaklu o rozbudowanej teatralności, pod kierownictwem artystycznym Henryka Tadeusza Czarneckiego z Warszawy. Spektakl został dobrze przyjęty przez środowisko olsztyńskie. Warto wspomnieć, że „Kandelabr” występował wtedy gościnnie na scenie „Margines” Teatru im. S. Jaracza, dał też kilka przedstawień w Domu Stowarzyszeń Twórczych. Pewnym wyjątkiem było również wystawienie spektaklu w reżyserii Jerzego Korejwy z Wydziału Geodezji, zatytułowanego „Mówimy do was” – montażu poezji wietnamskiej. Należy podkreślić, że wspomniany spektakl został wyróżniony III nagrodą na Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Studenckich „Start 70” w Częstochowie, który był pierwszym ogólnopolskim przeglądem konkursowym młodych studenckich zespołów teatralnych. Zespół Kandelabr podjął także próbę kabaretową - „Fraszkobranie”. Spektakl reżyserował Jerzy Romańczuk. Było to przedstawienie pełne humoru i miało ciekawą oprawę muzyczną. Bardzo interesujące były także rekwizyty: czarne meloniki, parasole, ekstrawaganckie stroje oraz aniołek pląsający po scenie i między widzami. Wykonawcy dysponowali dobrymi głosami, a muzycy sprawnie wiązali w całość poszczególne części programu. Ogólnie „Fraszkobranie” się podobało, choć krytycy zarzucali brak płci pięknej, co ich zdaniem mogło znacznie ubarwić spektakl. Ostatnie premiery teatru z Kortowa to „Serdeczny stary człowiek” – Krystyny Miłobędzkiej i „Wyszedł z domu” – Tadeusza Różewicza (premiera 15, w marcu 1974r.).

Od początku siłą napędową zespołu była poezja. Charakterystyczna i znacząca była sama nazwa teatru „Kandelabr”, czyli świecznik stojący, który znany był już w starożytności. Przedmiot ten związany ze światłem i jego wielowątkową symboliką, często pojawiał się w poetyckich przedstawieniach zespołu „Kandelabr”. Będąc teatrem amatorskim, poddawanym jednak szerszej konfrontacji, trwał przez wiele lat i nie podzielił losów innych zespołów, które rozpadały się po jednej lub dwóch premierach. Jak już wspomniano wcześniej, w tym zespole teatralnym pracowali nie tylko studenci z Kortowa, lecz także uczniowie szkół średnich z Olsztyna oraz studenci i absolwenci innych uczelni.

ST Kandelabr w ciągu swej działalności w latach 60. i 70. przygotował piętnaście premier. Początkowo udawało się realizować nawet dwa widowiska w ciągu roku. Nie wszystkie spektakle należy uznać za w pełni udane, ale również zespoły zawodowe wystawiają widowiska lepsze i gorsze. Trzeba także wziąć pod uwagę środowisko, w którym „Kandelabrowi” przyszło działać. Wyższa Szkoła Rolnicza nie mogła mieć głęboko zakorzenionej tradycji humanistycznej, bo powołana została do innych celów, a więc już od początku ten zespół napotykał na większe trudności niż inne teatry w Polsce. Dodatkowym problemem był brak własnej sali. Kiedy w końcu zespół otrzymał małą salkę w piwnicach Nowej Zootechniki okazało się, że miejsc było mało, a przed salką gromadził się tłum czekających. Na premiery przybywali Jego Magnificencja Rektor, władze Olsztyna, profesorowie i młodzież, zarówno z Kortowa, jak i z miasta. Znany dobrze w tamtych czasach krytyk teatralny Janusz Segiet napisał – „Podobno miasto zna lepiej „Kandelabr” niż kortowska uczelnia”. Wydaje się, że duża popularność „Kandelabra” w środowisku olsztyńskim wiązała się również z tym, że środki masowego przekazu w tamtych czasach dostarczały znacznie mniej różnego rodzaju rozrywek niż dziś oraz, że życie toczyło się znacznie wolniej. Szkoda, że poezja, która mówi po prostu o życiu, więc dotyczy nas wszystkich, jest dziś praktycznie nieobecna w mediach.

Aktorzy

Wśród wielu nazwisk osób, które przyczyniły się do rozwoju tego teatru, można między innymi wymienić: Krystynę Alakrytską,

  • Jolantę Grzybównę,
  • Grażynę Korytkowską,
  • Marletę Bułatek,
  • Halinę Petrowicz,
  • Annę Rogowską,
  • Lucynę Trompakais,
  • Joannę Dąbrowską,
  • Barbarę Wilamowską,
  • Marię Oniśko,
  • Bożenę Milewską,
  • Krystynę Nachtygal,
  • Krystynę Piątkowską,
  • Henryka Czarneckiego,
  • Romana Metzlera,
  • Jerzego Korejwę,
  • Wojciecha Suświłło,
  • Jerzego Romańczuka,
  • Krzysztofa Panasika,
  • Franciszka Sokołowskiego,
  • Tadeusza Petrlejtnera,
  • Wiesława Wiśniewskiego,
  • Piotra Palicha,
  • Jana Skrzyneckiego,
  • Tadeusza Szaciło,
  • Janusza Szulborskiego,
  • Ryszarda Doleckiego,
  • Zbyszka Hajkowicza,
  • Freda Krzyśkowiaka,
  • Janusza Pypno,
  • Mieczysława Gorasa,
  • Zdzisława Bułatowicza,
  • Janusza Kompowskiego,
  • Stanisława Pokusę,
  • Remigiusza Dobkowskiego,
  • Karoly M. Pintera (Węgra studiującego w Kortowie)
  • Stanisława Weidnera (wieloletniego kierownika, a jednocześnie aktora).

Reżyserzy

Przedstawienia reżyserowali:

Kolejnymi kierownikami (dyrektorami) teatru byli:

Scenografia

Muzyka

Nagrody

  • I miejsce na III Ogólnopolskim Festiwalu Poezji Gałczyńskiego w Szczecinie (1966)
  • Nagroda Meluzyny w Rzeszowie (1966)
  • III nagroda na Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Studenckich „Start 70” w Częstochowie

Multimedia

Strony www związane z ST Kandelabr

Linki do zdjęć i filmów dotyczących ST Kandelabr

Źródło: „http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php?title=Studencki_Teatr_Kandelabr&oldid=81030”