Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Bartołtach Wielkich

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Wersja z dnia 17:29, 26 gru 2022 autorstwa Maja (dyskusja | edycje)
(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)
Skocz do: nawigacja, szukaj
Fot. Mieczysław Kalski
Fot. Mieczysław Kalski
Fot. Janusz Gerszberg

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony na początku XVIII wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany na terenie wsi Bartołty Wielkie (niem. Groβ Bartelsdorf). Wieś położona jest pomiędzy Jeziorem Tumiańskim i Bartołtem Wielkim, w gminie Barczewo, w powiecie olsztyńskim.

Historia

Pierwsze wzmianki na temat świątyni w tej miejscowości pochodzą z końca XIV wieku. W wieku XVI na jej miejscu wybudowano nowy kościół. W dniu 14 marca 1582 roku jego konsekracji dokonał biskup warmiński Marcin Kromer. Budowla ta została jednak zniszczona w wyniku pożaru w 1620 roku. Na przełomie XVII i XVIII wieku na jej fundamentach i pozostałościach murów wzniesiono obecny kościół. W 1702 roku jego poświęcenia dokonał biskup Andrzej Załuski. W połowie XIX wieku kościół ten został przebudowany, a w 1897.roku drewnianą wieżę dzwonniczą zastąpiono konstrukcją murowaną. Od 1862 roku istnieje tu parafia pw. św. Jakuba Apostoła.

Opis

Jest to kościół orientowany, salowy, murowany z cegły, z wyjątkiem wieży otynkowany. W ukształtowaniu jego bryły widać wpływy gotyckie. Współistnieją one z barokowym detalem architektonicznym i elementami dekoracji wnętrza (regencyjna ornamentyka stropu w prezbiterium). Po stronie wschodniej znajduje się niższe i nieco węższe od nawy, półkoliście zamknięte prezbiterium. Na jego szczycie wznosi się niewielka latarenka zwieńczona chorągiewką z datą 1888. Po stronie zachodniej znajduje się wieża z kruchtą w przyziemiu. W dolnych kondygnacjach ma ona kształt prostokątny, w wyższych, zwężających się ku górze, ośmiokątny. Całość wieńczy hełm kopułowy i latarnią i umieszczonym na szczycie kutym, metalowym krzyżem. Ściany korpusu nawowego, z prostokątnymi oknami zamkniętymi łukiem odcinkowym, wzmocnione zostały szkarpami. Całość zamknięto dachem dwuspadowym krytym dachówką. We wnętrzu zastosowano strop drewniany płaski.

Wyposażenie

Większość wyposażenia datuje się na XIX wiek. Z okresów wcześniejszych pochodzi m.in.:

  • barokowy ołtarz główny z około 1700 roku, z obrazem św. Jakuba Apostoła,
  • rokokowa ambona,
  • renesansowa płyta nagrobna Michała Lubieńskiego z 1624 roku.

W przedsionku kościoła znajduje się także, pochodząca z przydrożnej kapliczki, ludowa rzeźba Matki Boskiej trzymającej na kolanach martwego Jezusa Chrystusa

Ciekawostki

W kościele tym odbywają się koncerty towarzyszące w ramach Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie.

Zobacz też

Bibliografia

  1. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 100-101.
  2. Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. – Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 54-55.

Linki