Monstrancja z kościoła pw. św. Mikołaja w Grzędzie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
(Utworzył nową stronę „thumb|right|200px|Źródło: ''Złotnictwo sakralne dominium warmińskiego'', Olsztyn 2006, s. 147. [[Image: monstr…”) |
|||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
XVII-wieczny zabytek sztuki sakralnej [[Kościół pw. św. Mikołaja w Grzędzie |z kościoła pw. św. Mikołaja w Grzędzie]]. | XVII-wieczny zabytek sztuki sakralnej [[Kościół pw. św. Mikołaja w Grzędzie |z kościoła pw. św. Mikołaja w Grzędzie]]. | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
==Historia== | ==Historia== | ||
Monstrancja wykonana została przez [[ewim:Michael Ruhnau|Michaela Ruhnau'a]] w latach 80-tych | Monstrancja wykonana została przez [[ewim:Michael Ruhnau|Michaela Ruhnau'a]] w latach 80-tych | ||
| − | XVII wieku podpisanego na kryzie stopy jako MR (litery wiązane, ujęte w owal). Inne zachowane znaki złotnicze wskazują na cech miejski [[ewim:Jeziorany|Jezioran]] oraz pruską cechę podatkową z lat 1809-1812 (orzeł). Pierwotnie znajdowała się w [[Kościół | + | XVII wieku podpisanego na kryzie stopy jako MR (litery wiązane, ujęte w owal). Inne zachowane znaki złotnicze wskazują na cech miejski [[ewim:Jeziorany|Jezioran]] oraz pruską cechę podatkową z lat 1809-1812 (orzeł). Pierwotnie znajdowała się w [[Kościół pw. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Chrystusa w Bisztynku| kościele parafialnym pw. św. Macieja w Bisztynku]]. Prawdopodobnie pochodzi z fundacji [[ewim:Andrzej Möller |Andrzeja Möllera]] (Müllera), burmistrza [[ewim:Bisztynek|Bisztynka]], urzędującego w latach 1747-1774. Monstrancja została przeniesiona do [[ewim:Grzęda|Grzędy]]. Tam też częściowo została zniszczona podczas pożaru w listopadzie 1996 r. |
==Opis== | ==Opis== | ||
| Linia 12: | Linia 10: | ||
==Charakterystyka== | ==Charakterystyka== | ||
| − | Zabytek należy do cennych przykładów sztuki złotniczej okresu baroku, wyróżniającej się bogatym stylem dekorowania, także o charakterze rokokowym. Podstawę monstrancji stanowi stopa, w kształcie owalu, składającego się z ośmiu wypukłych liści, oddzielonych wrębami. Każdy z nich ozdobiony jest grawerowanymi wzorami naturalistycznymi: ornamentem z dużych kwiatów irysa, chińskiej róży, tulipana, narcyza, ostu, słonecznika i cesarskiej korony. Rośliny osadzone są na krótkich łodyżkach i zwrócone kwiatonami w dół. Po dwóch stronach trzonu znajdują się esowato wygięte ramiona, a na nich klęczące uskrzydlone aniołki adorujące Chrystusa eucharystycznego. Figurki wykonane zostały z tej samej formy co główki aniołków na [[Krzyż relikwiarzowy z kościoła | + | Zabytek należy do cennych przykładów sztuki złotniczej okresu baroku, wyróżniającej się bogatym stylem dekorowania, także o charakterze rokokowym. Podstawę monstrancji stanowi stopa, w kształcie owalu, składającego się z ośmiu wypukłych liści, oddzielonych wrębami. Każdy z nich ozdobiony jest grawerowanymi wzorami naturalistycznymi: ornamentem z dużych kwiatów irysa, chińskiej róży, tulipana, narcyza, ostu, słonecznika i cesarskiej korony. Rośliny osadzone są na krótkich łodyżkach i zwrócone kwiatonami w dół. Po dwóch stronach trzonu znajdują się esowato wygięte ramiona, a na nich klęczące uskrzydlone aniołki adorujące Chrystusa eucharystycznego. Figurki wykonane zostały z tej samej formy co główki aniołków na [[Krzyż relikwiarzowy z kościoła pw. św. Mikołaja w Grzędzie|krzyżu relikwiarzowym z tegoż kościoła]]. Tuż przy trzonie umieszczono figurki św. Katarzyny i św. Mikołaja, zaś we wgłębieniach ramion rogi obfitości. Pośrodku trzonu widnieje nodus (zgrubienie) w formie gruszki, udekorowany czterema liśćmi. Element ten został odlany, co jest typowe dla sztuki [[ewim:Michael Ruhnau|Michaela Ruhnaua]]. U szczytu trzonu znajduje się gloria (ostensorium) z naprzemiennie prostymi i płomiennymi promieniami. Wewnątrz okrągłe miejsce na hostię (reservaculum) z gwieździstym otokiem. Pierwotnie glorię otaczał wieniec z winnej latorośli z gronami. Jej zachowany fragment widoczny jest jedynie w górnej części trzonu. W zwieńczeniu monstrancji widnieje Matka Boża z Dzieciątkiem w promienistej mandorli. |
==Ciekawostki== | ==Ciekawostki== | ||
Niektóre opracowania sakralnej sztuki złotniczej na Warmii podają błędne autorstwo monstrancji. Niewłaściwie odczytane znaki złotnicze wynikają z mało precyzyjnego odbicia puncy. Zachowany znak przypisywano pierwotnie [[ewim:Michael Bartolomowicz|Michaelowi Bartolomowiczowi]], złotnikowi z [[ewim:Dobre Miasto|Dobrego Miasta]]. Jednak obrysy cech Bartolomowicza zasadniczo różnią się od cech [[ewim:Michael Ruhnau|Michaela Ruhnaua]]. U Michaela Bartolomowicza każda litera znajduje się w ostrym owalu, zaś obydwa owale są złączone. Natomiast u Michaela Ruhnaua litery M i R są wiązane w jednym owalnym polu. | Niektóre opracowania sakralnej sztuki złotniczej na Warmii podają błędne autorstwo monstrancji. Niewłaściwie odczytane znaki złotnicze wynikają z mało precyzyjnego odbicia puncy. Zachowany znak przypisywano pierwotnie [[ewim:Michael Bartolomowicz|Michaelowi Bartolomowiczowi]], złotnikowi z [[ewim:Dobre Miasto|Dobrego Miasta]]. Jednak obrysy cech Bartolomowicza zasadniczo różnią się od cech [[ewim:Michael Ruhnau|Michaela Ruhnaua]]. U Michaela Bartolomowicza każda litera znajduje się w ostrym owalu, zaś obydwa owale są złączone. Natomiast u Michaela Ruhnaua litery M i R są wiązane w jednym owalnym polu. | ||
| + | |||
| + | ==Zobacz też== | ||
| + | *[[Kościół pw. św. Mikołaja w Grzędzie]] | ||
| + | *[[ewim:Michael Ruhnau|Michael Ruhnau]] | ||
| + | *[[Kościół pw. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Chrystusa w Bisztynku]] | ||
| + | *[[ewim:Andrzej Möller |Andrzej Möller]] | ||
| + | *[[ewim:Michael Ruhnau|Michael Ruhnau]] | ||
| + | *[[ewim:Michael Bartolomowicz|Michael Bartolomowicz]] | ||
| + | *[[Krzyż relikwiarzowy z kościoła pw. św. Mikołaja w Grzędzie]] | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| Linia 22: | Linia 29: | ||
[[Category:Rzemiosło artystyczne]] | [[Category:Rzemiosło artystyczne]] | ||
| + | [[Category:Przedmioty sakralne]] | ||
[[Category:Historia kultury]] | [[Category:Historia kultury]] | ||
[[Category:Powiat bartoszycki]] | [[Category:Powiat bartoszycki]] | ||
| + | [[Category:Bisztynek (gmina miejsko-wiejska)]] | ||
[[Category:1601-1700]] | [[Category:1601-1700]] | ||
Aktualna wersja na dzień 10:34, 2 wrz 2015
XVII-wieczny zabytek sztuki sakralnej z kościoła pw. św. Mikołaja w Grzędzie.
Historia
Monstrancja wykonana została przez Michaela Ruhnau'a w latach 80-tych XVII wieku podpisanego na kryzie stopy jako MR (litery wiązane, ujęte w owal). Inne zachowane znaki złotnicze wskazują na cech miejski Jezioran oraz pruską cechę podatkową z lat 1809-1812 (orzeł). Pierwotnie znajdowała się w kościele parafialnym pw. św. Macieja w Bisztynku. Prawdopodobnie pochodzi z fundacji Andrzeja Möllera (Müllera), burmistrza Bisztynka, urzędującego w latach 1747-1774. Monstrancja została przeniesiona do Grzędy. Tam też częściowo została zniszczona podczas pożaru w listopadzie 1996 r.
Opis
Monstrancja została wykonana z kutego srebra i częściowo ze złota, metodą odlewania, kucia na zimno (repusowania), grawerowania, cyzelowania i fakturowania. Jej wymiary to: wysokość - 49,5 cm, stopa - 21 x 16,5 cm, szerokość części górnej - 29,5 cm. Obiekt waży 1850 gram.
Charakterystyka
Zabytek należy do cennych przykładów sztuki złotniczej okresu baroku, wyróżniającej się bogatym stylem dekorowania, także o charakterze rokokowym. Podstawę monstrancji stanowi stopa, w kształcie owalu, składającego się z ośmiu wypukłych liści, oddzielonych wrębami. Każdy z nich ozdobiony jest grawerowanymi wzorami naturalistycznymi: ornamentem z dużych kwiatów irysa, chińskiej róży, tulipana, narcyza, ostu, słonecznika i cesarskiej korony. Rośliny osadzone są na krótkich łodyżkach i zwrócone kwiatonami w dół. Po dwóch stronach trzonu znajdują się esowato wygięte ramiona, a na nich klęczące uskrzydlone aniołki adorujące Chrystusa eucharystycznego. Figurki wykonane zostały z tej samej formy co główki aniołków na krzyżu relikwiarzowym z tegoż kościoła. Tuż przy trzonie umieszczono figurki św. Katarzyny i św. Mikołaja, zaś we wgłębieniach ramion rogi obfitości. Pośrodku trzonu widnieje nodus (zgrubienie) w formie gruszki, udekorowany czterema liśćmi. Element ten został odlany, co jest typowe dla sztuki Michaela Ruhnaua. U szczytu trzonu znajduje się gloria (ostensorium) z naprzemiennie prostymi i płomiennymi promieniami. Wewnątrz okrągłe miejsce na hostię (reservaculum) z gwieździstym otokiem. Pierwotnie glorię otaczał wieniec z winnej latorośli z gronami. Jej zachowany fragment widoczny jest jedynie w górnej części trzonu. W zwieńczeniu monstrancji widnieje Matka Boża z Dzieciątkiem w promienistej mandorli.
Ciekawostki
Niektóre opracowania sakralnej sztuki złotniczej na Warmii podają błędne autorstwo monstrancji. Niewłaściwie odczytane znaki złotnicze wynikają z mało precyzyjnego odbicia puncy. Zachowany znak przypisywano pierwotnie Michaelowi Bartolomowiczowi, złotnikowi z Dobrego Miasta. Jednak obrysy cech Bartolomowicza zasadniczo różnią się od cech Michaela Ruhnaua. U Michaela Bartolomowicza każda litera znajduje się w ostrym owalu, zaś obydwa owale są złączone. Natomiast u Michaela Ruhnaua litery M i R są wiązane w jednym owalnym polu.
Zobacz też
- Kościół pw. św. Mikołaja w Grzędzie
- Michael Ruhnau
- Kościół pw. św. Macieja Apostoła i Najdroższej Krwi Chrystusa w Bisztynku
- Andrzej Möller
- Michael Ruhnau
- Michael Bartolomowicz
- Krzyż relikwiarzowy z kościoła pw. św. Mikołaja w Grzędzie
Bibliografia
- Okulicz, Małgorzata: Złotnictwo sakralne dominium warmińskiego od połowy XIV do końca XVIII wieku: katalog wystawy / Małgorzata Okulicz. - Olsztyn : Muzeum Warmii i Mazur, 2006. – S. 146.
- Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł / Józefa Piskorska. - Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 13, 48.
