Irena Telesz

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
Źródło: Twarze miasta, Olsztyn, „Edytor”, 2003, s. 79.
Irena Telesz, w głębi Marian Czarkowski w sztuce Bułhakow
Źródło: Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie, informator na wrzesień 2006. Ze zbiorów WBP w Olsztynie.
Irena Telesz (w środku) jako Greta w sztuce Prezydentki
Źródło: Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie, repertuar na wrzesień, październik 1999. Ze zbiorów WBP w Olsztynie.
Fot. Agencja W. Impact.
Irena Telesz na planie serialu Miłość nad Rozlewiskiem
Źródło: www.swiatseriali.pl
Irena Telesz z Andrzejem Cieślakiem na Stadionie Leśnym w Olsztynie, 10 sierpnia 2014 r.
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka

(1940- ) – aktorka Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie, felietonistka

Biografia

Irena Telesz urodziła się 10 sierpnia 1940 r. w Podrośli koło Wołkowyska. W 1958 r. ukończyła Państwowe Liceum Pedagogiczne w Gdańsku. W 1966 r. złożyła egzamin aktorski. Obecnie mieszka i pracuje w Olsztynie. Prywatnie żona Stefana Burczyka (aktor) i matka Pawła Burczyka (aktor).

Działalność artystyczna

Na scenie debiutowała w Teatrze Rapsodycznym Gdańsku rolą Kirze w Odysei Homera. W latach 1966-1969 kontynuowała zawód aktorski, jednakże bez stałego miejsca występowania. W latach 1969-1975 pracowała w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Grudziądzu. Od 1975 r. znajduje się w zespole Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie. W Studium przy Teatrze Jaracza kształci przyszłych adeptów sztuki aktorskiej wykładając „sceny prozą”. Jest także autorką felietonów, publikowanych na łamach „Olsztyniaka”.

Działalność publiczna

W latach 1959–1981 była członkinią PZPR. W latach 70. przez rok zasiadała w radzie narodowej w Grudziądzu. W 1980 współtworzyła olsztyńskie struktury „Solidarności”, była m.in. delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów związku. Po wprowadzeniu stanu wojennego zajmowała się kolportażem wydawnictw drugiego obiegu i organizacją pomocy internowanym. W 1984 z przyczyn politycznych została zwolniona z pracy w teatrze, przez kolejne pięć lat pracowała m.in. w gospodarstwie rolnym.

Pod koniec lat 80. przewodniczyła komisji kultury przy Komitecie Obywatelskim. Później była członkinią Kongresu Liberalno-Demokratycznego. W wyborach w 2010 z listy Platformy Obywatelskiej uzyskała mandat radnej sejmiku warmińsko-mazurskiego. [1]

W 2015 r. objęła mandat radnej sejmiku województwa warmińsko-mazurskiego po Annie Wasilewskiej, która uzyskała w Wyborach Parlamentarnych mandat poselski.[2]

Role teatralne

W jej dorobku aktorskim znajdują się m.in. role:

  • Olga – Trzy siostry Antoniego Czechowa
  • Eurydyka – Antygona Sofoklesa
  • Eleonora – Tango Stanisława Mrożka
  • Gertruda – Hamlet Williama Szekspira
  • Matka – Pułapka Tadeusza Różewicza
  • Pierrette – Osiem kobiet Roberta Thomasa
  • Matka – Balladyna Juliusza Słowackiego
  • Bice – Dziś wieczór arszenik Carlo Terrona
  • Greta – Prezydentki Wernera Schwaba
  • Magdalena – Dom Bernardy Alba F.G. Lorki
  • Hekate, Lady Makbet – Makbet Williama Szekspira
  • Panna Furnival – Czarna komedia Petera Shaffera
  • Maria – Największa świętość Iona Druce
  • Pani Cowper – Z rączki do rączki Michaela Cooney’a
  • Maryjohnny Rafferty – Czaszka z Connemary Martina McDonagha
  • Wilnianka – Baby pruskie Alicji Bykowskiej-Salczyńskiej
  • Hipolita – Sen nocy letniej Williama Szekspira
  • Siri von Essen-Strindberg – Noc trybad Enquist Per Olov
  • Helena Modrzejewska – Pani Helena Kazimierza Brauna
  • Maria Wojnicka – Wujaszek Wania Antoniego Czechowa
  • Olga Knipper Czechow – Bułhakow Macieja Wojtyszki
  • Pani Bouvier – Napis Gerarda Sibleyrasa
  • Jonaszowa – Gorzkie żale w dozorcówce Istvana Csurki
  • Wdowa – Ich czworo Gabrieli Zapolskiej
  • Mag – Królowa piękności z Leenane Martina McDonagha
  • Julia Tesman - Hedda Gabler Henrik Ibsen
  • Katarzyna Blum - Utracona cześć Katarzyny Blum Heinrich Böll

Role filmowe

  • Jaglina, żona sołtysa – W słońcu i w deszczu (serial, 1979)
  • Sprzątaczka – Czwartki ubogich (1981)
  • Dyrektorka domu dziecka – Świąteczna przygoda (2000)
  • Róża, matka proboszcza – Dom nad rozlewiskiem (serial, 2009)
  • Róża, matka proboszcza – Miłość nad rozlewiskiem(serial 2010)

Nagrody i wyróżnienia

  • Nagroda na XXIII Festiwalu Teatrów Polski Północnej w Toruniu, za rolę Jonaszowej w przedstawieniu Gorzkie żale w dozorcówce Istvana Csurki w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie (1981)
  • Nagroda w plebiscycie Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie „ Teatralna Kreacja Roku”, za rolę Pani Smith w przedstawieniu Łysa śpiewaczka Eugene'a Ionesco (1994)
  • Nagroda w plebiscycie Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie „ Teatralna Kreacja Roku”, za rolę drugoplanową Matki w Balladynie Juliusza Słowackiego (1995)
  • Nagroda prezydenta Olsztyna za całokształt pracy twórczej oraz pracę na rzecz upowszechniania kultury (2001)
  • Nagroda w plebiscycie Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie „ Teatralna Kreacja Roku”, za rolę Mag w spektaklu Królowa piękności z Leenane McDonagha (2003)
  • Nagroda marszałka województwa warmińsko-mazurskiego (2003)
  • Nagroda na V Ogólnoukraińskim Festiwalu Tarnopolskie Wieczory Teatralne (Ukraina), za rolę Mag w przedstawieniu Królowa piękności z Leenane McDonagha (2004)
  • Nagroda Prezydenta Olsztyna „Statuetka Świętego Jakuba” (2007)
  • Nagroda w plebiscycie Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie „ Teatralna Kreacja Roku”, za rolę w przedstawieniu Utracona cześć Katarzyny Blum (2009)
  • Nagroda marszałka województwa warmińsko-mazurskiego (2010)
  • Odznaka Honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej” (2016)[3]
  • Honorowy Obywatel Olsztyna (2020)[4]

Odznaczenia

  • Złoty Krzyż Zasługi (2005)

Bibliografia

  1. ad: Dwie nagrody / ad // „Gazeta Olsztyńska” - 2001, nr 59, s. 7.
  2. Portrety. Irena Telesz: jubileusz 40-lecia pracy scenicznej Ireny Telesz , materiał zamieszczony na stronie internetowej www.teatry.art.pl
  3. Mierzyńska, Elżbieta: Twarze miasta : rozmowy reporterów „Gazety Olsztyńskiej” / Elżbieta Mierzyńska, Sebastian Mierzyński. – Olsztyn : „Edytor”, 2003. - S. 79-82.

Zobacz też

Przypisy