Pałac w Grazymach
Zabytek architektury wzniesiony na początku XX wieku.
Lokalizacja
Rezydencja została wybudowana na wzniesieniu, na terenie wsi Grazymy (niem. Grasnitz), pomiędzy dawnym parkiem, a kompleksem zabudowań gospodarczych, nieopodal jeziora Łęguty. Wieś położona jest w powiecie olsztyńskim, w gminie Gietrzwałd (25 km na wschód od Olsztyna).
Historia
Majątek rycerski istniał w tym miejscu już w czasach krzyżackich. W 1352 roku wielki mistrz Winrich von Kniprode nadał okoliczne ziemie braciom Jakubowi i Piotrowi z prawem dziedziczenia. W XV wieku Grazymy były własnością rodziny von Grasniss, od połowy XVI wieku do 1725 roku – rodu von Borcke, a następnie von der Groeben. Do tego ostatniego rodu dobra należały aż do lat dwudziestych XIX wieku. Wówczas w wyniku ślubu Luisy von der Groeben z Augustem von Stein-Kamieński, pałac przeszedł w ręce jego rodziny. Obecna rezydencja powstała w 1924 roku, po tym jak dwa lata wcześniej poprzednia została zniszczona w wyniku pożaru, spowodowanego uderzeniem pioruna. Po drugiej wojnie światowej pałac przeznaczono na dom dziecka. Od 1956 roku znajduje się tam Dom Opieki Społecznej.
Opis
Rezydencja została posadowiona na miejscu budowli wcześniejszych (pierwsze wzniesiono już w XIV wieku, miały one charakter obronny), dlatego tez posiada XVIII-wieczna mury oraz kamienne, sklepione piwnice i fundamenty z czasów średniowiecznych. W 1924 roku przydano jej neobarokowe elewacje. Główna bryła jest dwukondygnacyjna, z użytkowym poddaszem, nakryta mansardowym dachem dwuspadowym. W elewacji frontowej i ogrodowej rozbudowują ją skrajne ryzality o dachach równych wysokości części głównej. Rzut budowli przypomina literę H, ale niezbyt regularną, ryzality od strony ogrodu nie są bowiem równej długości. W poszczególnych elewacjach umieszczono także tarasy. W otoczeniu pałacu znajduje się dawny park o charakterze krajobrazowym, rewaloryzowany pod koniec lat 90-tych XX wieku, a także zabudowania gospodarcze niegdysiejszego majątku, pochodzące w większości z pierwszej połowy XIX wieku. We wnętrzach zachowały się niektóre elementy dawnego wyposażenia, m.in. piece wykonane przez mistrza z Malborka, Walthera Wendla.
Galeria zdjęć
Fot. Frederik Blattgerste. 2012 rok.
Źródło: www.ostpreussen.net
Fot. 1925/1940 rok.
Źródło: www.bildarchiv-ostpreussen.de Nr id. 8359.
Dawne wnętrze pałacu.
Źródło: www.dpsgrazymy.pl
Prace podopiecznych Domu Pomocy Społecznej w Pałacu w Grazymach prezentowane były podczas VI Kiermaszu Świątecznego w Olsztynie, 12 grudnia 2014 r.
Źródło: Archiwum Andrzeja Cieślaka
Bibliografia
- Gaworski, Marek: Zamki, pałace, dwory w Polsce / Marek Gaworski. - Warszawa : "Arkady", 2012. - S. 342.
- Jackiewicz-Garniec, Małgorzata: Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich: dobra utracone czy ocalone / Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec. - Olsztyn : Wspólnota Kulturowa Borussia, 1999. – S. 118-120.
- Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. - Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 86.
Zobacz też
- Pałac w Grazymach, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.it.gokgietrzwald.pl [dostęp 16.02.2014 r.]
