Elbląskie Towarzystwo Kulturalne

Instytucja kultury działająca w Elblągu od 1966 r.

Siedziba

Ul. Wodna 1a, 82-300 Elbląg

Historia

Elbląskie Towarzystwo Kulturalne (ETK) powołano z początkiem 1966 r. (zarejestrowano je 13 maja 1966 r.). W zebraniu założycielskim wzięło udział 109: członków indywidualnych i 15 zbiorowych (zakłady pracy). Wybrano władze Towarzystwa - pierwszym jego prezesem został Mirosław Demichowicz, wiceprezesami Michał Lechita i Włodzimierz Sak, sekretarzem Jerzy Błeszyński.

Cele

Wśród najważniejszych celów działalności Towarzystwa znajdują się:

• programowanie działalności kulturalnej na terenie miasta Elbląga
• podejmowanie i koordynacja inicjatyw kulturalnych
• integrowanie środowisk twórczych i społeczeństwa

Władze

Od 1966 r. pracami Elbląskiego Towarzystwa Kulturalnego kierowali:

• Mirosław Demichowicz (1966-1968)
• Janusz Hankowski (1968-1971)
• Ryszard Tomczyk (1971-1975)
• Wiktor Kamiński (1975-1978)
• Mirosław Dymczak (1978-1983)
• Bożena Janikowska (1983-1990)
• Ryszard Tomczyk (styczeń 1990 - listopad 1990)
• Witold Gintowt-Dziewałtowski (1990-1994)
• Danuta Mańkut (1994- )

Działalność

Od początku działalności Elbląskie Towarzystwo Kulturalne inicjowało i realizowało różnorodne działania kulturalne wynikające z rozeznania potrzeb społecznych, wypełniało luki powstałe z braku profesjonalnych instytucji i wspierało programowo i finansowo placówki kultury działające w mieście. Organizowano w ten sposób imprezy muzyczne, plastyczne, teatralne, prowadzono działalność edukacyjną z różnych dziedzin sztuki. W pierwszych latach działania (1966-1974) najwyżej cenioną formą były organizowane przez Towarzystwo koncerty symfoniczne. Kontynuowano zapoczątkowaną przez Klub „Czerwona Oberża” współpracę z Filharmonią Narodową, trwającą do 1974 r., która zaowocowała licznymi koncertami z udziałem znanych artystów. Oprócz popularyzacji muzyki, równie ważna była popularyzacja teatru - zapraszano teatry z innych ośrodków miejskich, organizowano konkursy wiedzy o teatrze, powołano „Studium wiedzy o teatrze i filmie”. Dużą uwagę w tym okresie przywiązywano też do działań edukacyjnych. Świadczy o tym powołane w 1967 r., wspólnie z Polskim Towarzystwem Historycznym „Studium wiedzy historycznej” (1967 r.), „Studium wiedzy o nowoczesnej sztuce polskiej”, zorganizowane w 1968 r. przy współpracy z Muzeum Narodowym w Warszawie. ETK powołało również l października 1968 r. Elbląski zespołu pieśni i tańca. W całym tym okresie zorganizowano 47 imprez muzycznych, 29 imprez teatralnych, 23 imprez plastycznych oraz 38 odczytów i prelekcji. W latach 70-tych rozwinięto współpracę z trójmiejskim środowiskiem kulturalnym. Zawarto umowy m.in. z Teatrem Muzycznym w Gdyni, Filharmonią Bałtycką, Wyższą Szkołą Muzyczną i Teatrem Wybrzeże, których repertuar wzbogacał ofertę kulturalną Elbląga. Najważniejszą inicjatywą lat siedemdziesiątych było zorganizowanie cyklicznego przeglądu dorobku elbląskich plastyków - pod nazwą „Salon Wiosenny”, który początkowo był realizowany w formie konkursu, obecnie zaś kontynuowany jest pod nazwą „Salon Elbląski” w formie przeglądu. Wysiłki Towarzystwa skierowane były także na umożliwienie krystalizacji środowiska literackiego. W 1978 r. powołano klub literacki, organizowano cykliczne konkursy literackie, popularyzowano twórczość członków klubu w miesięczniku „Warmia i Mazury”, publikowano kolumny poetyckie w tygodniku „Wiadomości Elbląskie”. W latach 80-tych ETK było głównym realizatorem imprez związanych z jubileuszem 750-lecia miasta. Rocznica ta stała się okazją do powstania szeregu inicjatyw, głównie wydawniczych, m.in. wznowienia pracy Stanisława Gierszewskiego Elbląg - Przeszłość – Teraźniejszość, wydania pracy zbiorowej pod redakcją Mariana Biskupa Zasłużeni ludzie dawnego Elbląga, zapoczątkowania serii prac popularno-naukowych, pod nazwą „Biblioteczka Elbląska”.W latach 90-tych kontynuowano uznane imprezy, jak np.: „Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej” czy „Salon Elbląski”. W 1992 r. przejęto od Rady Miasta rolę wydawcy powołanego w 1991 r. tygodnika społeczno-kulturalnego Tygiel. Położono też nacisk na rozwój środowiska muzycznego, t tym organizację koncertów muzyki klasycznej, promowanie uzdolnionej muzycznie młodzieży oraz kontynuację Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Organowej „Elbląg - Frombork – Stegna”. W 1996 r. wprowadzono do kalendarza imprez kulturalnych regionu nową imprezę pod nazwą „Elbląskie Dni Muzyki Dawnej”. W 1999 r. Rada ETK za najważniejsze obszary swojej działalności uznała: organizację imprez muzycznych na wysokim poziomie artystycznym, propagujących muzykę klasyczną, jazzową, poetycką, kontynuację imprez tradycyjnie organizowanych przez Towarzystwo oraz działalność wydawniczą. W latach 1998-2005 zorganizowano 82 koncerty kameralne z udziałem artystów trójmiejskich, warszawskich, poznańskich, olsztyńskich i elbląskich. W 2003 r. ETK zostało organizatorem corocznego wakacyjnego cyklu koncertowego pod nazwą „Letni Salon Muzyczny”. W dniu dzisiejszym ETK pełni rolę czynnika integrującego, inicjuje imprezy angażujące miejskie placówki kultury i miejscowe środowiska twórcze, np. koncert „Witaj Europo” (2004) czy „Święto Książki” (2003-2004). Towarzystwo prowadzi również własną galerię „Pod Czerwoną Oberżą”, wspiera lub samodzielnie wydaje prace o charakterze popularno-naukowym związane z historią Elbląga, prace socjologiczne dotyczące miasta i regionu, jak też tomiki poezji miejscowych twórców. Jest współorganizatorem imprez realizowanych przez inne instytucje kulturalne m.in. „Noce Teatru i Poezji", „Elbląska Scena Literacka" oraz fundatorem nagród w imprezach organizowanych przez elbląskie placówki kulturalne oraz szkoły.

Bibliografia

1. Dubiella-Polakowska, Magdalena, Życie społeczne Elbląga w latach 1945-2000 / Magdalena Dubiella-Polakowska. - Elbląg : Elbląska Uczelnia Humanistyczno-Ekonomiczna, 2002. – S. 374-378.
2. Mańkut, Danuta: Jubileusz Elbląskiego Towarzystwa Kulturalnego / Danuta Mańkut // „Rocznik Elbląski”. – 2006, t. 20, s. 227-234.