Chata mazurska w Pieckach: Różnice pomiędzy wersjami

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Linia 13: Linia 13:
 
[[ewim:Piecki (gmina wiejska)|Gmina Piecki]] znajduje się w [[ewim:powiat mrągowski|powiecie mrągowskim]]. To południowo-wschodnia część [[ewim:Województwo Warmińsko-Mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]]. Gmina leży na dawnym terytorium plemiennym [[ewim:Galindowie|Galindów]]. Na jej terenie znajdują się liczne jeziora o łącznej powierzchni ponad 3000 ha. Przecina ją również [[ewim:Krutynia|rzeka Krutynia]] (105 km popularnego szlaku kajakowego), która kończy się ujściem do [[ewim:Jezioro Bełdany|Jeziora Bełdany]].
 
[[ewim:Piecki (gmina wiejska)|Gmina Piecki]] znajduje się w [[ewim:powiat mrągowski|powiecie mrągowskim]]. To południowo-wschodnia część [[ewim:Województwo Warmińsko-Mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]]. Gmina leży na dawnym terytorium plemiennym [[ewim:Galindowie|Galindów]]. Na jej terenie znajdują się liczne jeziora o łącznej powierzchni ponad 3000 ha. Przecina ją również [[ewim:Krutynia|rzeka Krutynia]] (105 km popularnego szlaku kajakowego), która kończy się ujściem do [[ewim:Jezioro Bełdany|Jeziora Bełdany]].
  
==Świadectwa kultury <br>  ==
+
==Chata mazurska w Pieckach świadectwem kultury <br>  ==
  
Piecki, podobnie jak cały obszar Mazur wytworzyły charakterystyczną dla Mazurów kulturę. Świadczą o tym liczne pozostałości po życiu codziennym, kulturze i obyczajach tych ziem.
+
Na terenie Piecek dostrzec możemy liczne pozostałości po dawnej kulturze i obyczajowości Mazurów. Ta grupa etniczna została wysiedlona w 1945 r. Dokumenty po niej zostały zniszczone przez wojska radzieckie aby zatrzeć obecność niemiecką.  
  
Na terenie gminy znajdują się zabytkowe domy i zabudowania gospodarcze oraz zabytkowe leśniczówki (Sosnówka, Piersławek). Pośrodku wsi Piecki na starych fundamentach stoi pięknie utrzymana stara, mazurska chata z 1846 roku. Obok chaty gospodarze postawili kapliczkę podobną do kapliczki w Świętej Lipce.  
+
Jednym z najważniejszych śladów dawnego budownictwa ludowego na terenie gminy Piecki jest stara mazurska chata z 1846 r. Obok niej znajduje się replika kapliczki ze [[ewim:Święta Lipka|Świętej Lipki]]. Chata znajdowała się w dawnym centrum wsi. Przeobrażenia miejscowości sprawiły, iż dawne centrum wsi jest obecnie jej północno-zachodnią częścią.  
  
== Chata mazurska<br>  ==
+
Podczas prac konserwacyjnych po II wojnie światowej na belce wewnątrz budynku odkryto napis "1846". Zaznaczyć przy tym należy, że charakterystyczna tabliczka "1846" na ganku chaty nie jest oryginalna. Konserwator zabytków wysnuł ponadto hipotezę, iż chata została wzniesiona na fundamencie poprzedniego budynku. Świadczyć o tym ma fakt, że północny szczyt chaty nie posiada własnych fundamentów i stoi na sklepieniu beczkowym piwnicy.
[[Image:‎ Kolekcja.jpeg |thumb|right|500px|Unikalna kolekcja sztuki ludowej w Pieckach <br> Źródło:http://wrota.warmia.mazury.pl]]
 
  
W Pieckach ,w domu pani Walentyny Dermackiej i jej córki Marii powstał jeden z najbogatszych zbiorów etnograficznych na Mazurach - prywatna galeria, a właściwie małe muzeum polskiej sztuki ludowej.
+
W obecnych czasach chata jest własnością prywatną. Pozostaje dobrze utrzymana. Na przeciwko niej znajduje się Informacja Turystyczna.
 
 
Pani Walentyna Sapieha-Dermacka urodzona w Nowogródku w 1922 r., po wojnie przyjechała na Mazury i w 1958 r. osiadła na stałe w Pieckach. Od tego czasu datuje się jej fascynacja kulturą ludową i regionem. 
 
 
 
Dzięki staraniom obu pań można w Pieckach obejrzeć unikalne eksponaty sztuki ludowej  przybliżające dawną codzienność mazurskiej wsi, z którą w naturze już się nie spotkamy.
 
 
 
Wiele muzeów etnograficznych w Polsce zabiega o pozyskanie do swoich zbiorów rzeźb z Piecek. Zbiory obejmują około 1000 eksponatów, gromadzone były przez lat dwadzieścia.
 
 
 
Według Barbary Grąziewicz–Chludzińskiej, która dokonała badań etnograficznych zbiorów,  jest to jedyna w Europie tak duża kolekcja prac jednej artystki ludowej. Figurki tworzone były przez Władysławę Prucnal z Medyni Głogowskiej, która robiła je według scenariuszy i szkiców Pani Walentyny Sapiehy-Dermackiej.
 
 
 
Dodatkowo pod wpływem powstałych prac Pani Walentyna pisała o nich wiersze. Cały zbiór dotyczy życia dawnej wsi. Cykle połączone są ze sobą tematycznie. Poza tym kolekcję uzupełniają rzeźby autorów pochodzących z Warmii i Mazur, i innych regionów Polski.  
 
  
 
==Bibliografia <br>  ==
 
==Bibliografia <br>  ==

Wersja z 09:06, 19 sie 2014

Mieczysław Kalski,Chata mazurska w Pieckach z 1846
Źródło:http://www.polskaniezwykla.pl

Chata mazurska w Pieckach (1846)

Krótka historia Piecek

W 1401 r. komtur bałdzki Urlich von Jungingen nadał na podstawie prawa chełmińskiego ziemię (60 włók boru) Pieciowi z Muszak i Jakuszowi z Radomia. Nazwa wsi pochodzi właśnie od imienia właściciela ziemi - Piotra, "Piecka" lub "Piecia". Przez stulecia nastąpił intensywny rozwój wsi. W XVII w. miała już ponad 500 rolników, którzy ze wzgledu na okoliczne jeziora byli często rybakami.

Gmina Piecki znajduje się w powiecie mrągowskim. To południowo-wschodnia część województwa warmińsko-mazurskiego. Gmina leży na dawnym terytorium plemiennym Galindów. Na jej terenie znajdują się liczne jeziora o łącznej powierzchni ponad 3000 ha. Przecina ją również rzeka Krutynia (105 km popularnego szlaku kajakowego), która kończy się ujściem do Jeziora Bełdany.

Chata mazurska w Pieckach świadectwem kultury

Na terenie Piecek dostrzec możemy liczne pozostałości po dawnej kulturze i obyczajowości Mazurów. Ta grupa etniczna została wysiedlona w 1945 r. Dokumenty po niej zostały zniszczone przez wojska radzieckie aby zatrzeć obecność niemiecką.

Jednym z najważniejszych śladów dawnego budownictwa ludowego na terenie gminy Piecki jest stara mazurska chata z 1846 r. Obok niej znajduje się replika kapliczki ze Świętej Lipki. Chata znajdowała się w dawnym centrum wsi. Przeobrażenia miejscowości sprawiły, iż dawne centrum wsi jest obecnie jej północno-zachodnią częścią.

Podczas prac konserwacyjnych po II wojnie światowej na belce wewnątrz budynku odkryto napis "1846". Zaznaczyć przy tym należy, że charakterystyczna tabliczka "1846" na ganku chaty nie jest oryginalna. Konserwator zabytków wysnuł ponadto hipotezę, iż chata została wzniesiona na fundamencie poprzedniego budynku. Świadczyć o tym ma fakt, że północny szczyt chaty nie posiada własnych fundamentów i stoi na sklepieniu beczkowym piwnicy.

W obecnych czasach chata jest własnością prywatną. Pozostaje dobrze utrzymana. Na przeciwko niej znajduje się Informacja Turystyczna.

Bibliografia

1. http://www.polskaniezwykla.pl
2. http://www.it.mragowo.pl
3. http://mojemazury.pl
4. http://wrota.warmia.mazury.pl