Kazimierz Brakoniecki

Z LEKSYKON KULTURY WARMII I MAZUR
Skocz do: nawigacja, szukaj
Źródło: zbiory WBP w Olsztynie

(1952- ) – olsztyński poeta, eseista, krytyk literacki, tłumacz literatury francuskiej, pierwszy redaktor pisma „Borussia

Biografia

Urodził się 12 grudnia 1952 r. w Barczewie. Ukończył polonistykę (1976 r.) oraz Podyplomowe Studium Muzealnictwa (1988 r.) na Uniwersytecie Warszawskim.
Po ukończeniu studiów pracował w Bibliotece Ossolineum we Wrocławiu (od marca 1977 r.), następnie w Olsztynie (od września 1977 r.) w: Miejskim i Międzyzwiązkowym Domu Kultury, Stowarzyszeniu „Pax”, Bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego „Hosianum”, Bibliotece Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, Ośrodku Doskonalenia Nauczycieli. W latach 1985-1995 pracował jako twórca i kurator wystaw sztuki polskiej XX w. w Biurze Wystaw Artystycznych w Olsztynie. Od września 1995 r. kieruje Centrum Polsko-Francuskim Côtes d’Armor – Warmia i Mazury w Olsztynie.
Należał do Koła Młodych działającym przy Związku Literatów Polskich, później krótko do samego ZLP. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz Pen Clubu[1].
Wielokrotnie nagradzany za działalność kulturalną i twórczość literacką.

Działalność

Poeta, eseista, krytyk literacki, redaktor, tłumacz literatury francuskiej Bretanii, autor antologii literackich, animator kultury, kurator wystaw plastycznych.
Współzałożyciel i współtwórca olsztyńskiego stowarzyszenia Wspólnota Kulturowa „Borussia” (1990) oraz Fundacji „Borussia” (2006), pomysłodawca i współzałożyciel Olsztyńskiego Stowarzyszenia Przyjaciół Bretanii i Francji „Amitié”. Współzałożyciel i pierwszy redaktor naczelny pisma „Borussia. Kultura. Historia. Literatura” w latach 1991-1997. Ponadto m.in.: redaktor strony literackiej w „Gazecie Olsztyńskiej” w latach 1995-1997, współzałożyciel i redaktor pierwszego numeru czasopisma „Warmia i Mazury. Kultura – Społeczeństwo – Region”, współorganizator Kongresu Kultury Mazur, Warmii i Powiśla w 2000 r.
Pomysłodawca, kurator i współautor wystaw sztuki oraz katalogów. Najważniejsze z nich to:

  • 1987 – Wystawa dzieł artystów żydowskich 1918-1939, Biuro Wystaw Artystycznych w Olsztynie – pierwsza w ówczesnej Polsce wystawa naukowa, współorganizowana z Żydowskim Instytutem Historycznym i Instytutem Sztuki PAN w Warszawie
  • 1989 – Wileńskie środowisko artystyczne 1919-1945, Biuro Wystaw Artystycznych w Olsztynie oraz muzea w Gdańsku, Poznaniu, Białymstoku, Toruniu – pierwsza tego typu wystawa w powojennej Polsce organizowana pod egidą prof. Stanisława Lorentza i Muzeum Narodowego w Warszawie
  • 1993 – Atlantyda Północy. Dawne Prusy w fotografii – Atlantis das Nordens. Das ehemalige Ostpreussen in Fotografien, Biuro Wystaw Artystycznych w Olsztynie oraz muzea w Niemczech (m.in. w Lipsku, Berlinie, Lüneburgu) i w Wiedniu (1993-1994, 2001) – pierwsza w Polsce powojennej wystawa fotografii ze zbiorów konserwatora zabytków w Królewcu (po 1945 r. w kolekcji Instytutu Sztuki PAN w Warszawie), dotychczas niepokazywanych publicznie

Twórczość

Jako poeta debiutował w 1975 r. na łamach „Nowego Wyrazu”. Publikował m.in. w „Twórczości”, „Kresach”, „Literaturze”, „Kwartalniku Artystycznym”, prasie i czasopismach regionalnych. Autor licznych tomów poezji, szkiców, recenzji i opracowań krytycznoliterackich. Redaktor wydawnictw albumowych i antologii literackich, tłumacz literatury francuskiej.
W swojej twórczości Brakoniecki „łączył wątki regionalistyczne z uniwersalizmem (...) stawiał pytania o prawdę historyczną i humanistyczną, o wolność, o istotę tragicznego ludzkiego bytowania w świecie. Głównym przedmiotem rozważań uczynił ból, rozpad, śmierć, cierpienie pojedynczego człowieka i całych narodów (...), ukazał losy ludzkich zbiorowości (wojenne i powojenne, przesiedleńcze) w perspektywie rodziny, plemienia, małej ojczyzny (...), podjął temat wspólnego dziedzictwa kulturowego Polaków i Niemców na Warmii”[2].
Wydaje również szkice prozą, w których obecne są wątki autobiograficzne. Podejmuje w nich również tematykę antysemityzmu w Polsce. W 2009 r. ukazał się zbiór aforyzmów – KaBra, wydanych razem z rysunkami Hanny Brakonieckiej.

Publikacje

  • Poezje i szkice:
    • Zrosty (1979)
    • Żywoty (1982)
    • Ostatnia rozmowa z ojczyzną (1983)
    • Wiersze fizyczne (1985)
    • Tożsamość (1988)
    • Idee (1991)
    • Olśnienia (1992)
    • Metaxu (1993)
    • Zeszyty jedynego (1993)
    • Jednia (1994)
    • Misterium (1995)
    • Poświaty (1996)
    • Światowanie (1999)
    • Światologia (2001)
    • Moralia (2002)
    • Prowincja człowieka. Obraz Warmii i Mazur w literaturze olsztyńskiej (2003)
    • Ciałość (2004)
    • Armor. Wiersze atlantyckie (2005)
    • Ziemiec. Prowincjałki rowerowe (2005)
    • Europa minor (2007)
    • Glosolalie (2008)
    • Historie bliskoznaczne (2008)
    • Polak, Niemiec i Pan Bóg. Olsztyńskie szkice osobiste (2009)
    • W Bretanii (esej historyczno-podróżniczy) (2009)
    • Obroty nieba (2010)
  • Współautor:
    • KaBra. Myśli na wynos czyli Aforyzmy Kazimierza Brakonieckiego. HaBra. Nie mam czym czyli Rysunki Hanny Brakonieckiej (2009)
  • Wybory wierszy w języku polskim:
    • Muza domowa. Wiersze z lat 80. i 90 (2000)
  • Wybory wierszy w językach obcych:
    • Atlantyda Północy. Atlantis des Nordens (1998)
    • Poèmes du Nord (1999)
    • Armor. Poèmes de l’Atlantique (2006)
    • Warmiński Budda. Ermländischer Buddha (2007)
    • La forêt de Varmie (2008)
    • Atlantide du Nord (2011)
  • Najważniejsze prezentacje w grupowych antologiach obcojęzycznych:
    • Terra Nullius. Une anthologie de la poésie polonaise contemporaine de Varmie et Mazurie (2004)
    • Vėtyklė.Olštyno rašytoju kūrybos rinktinė (2008)
  • Tłumaczenia własne z jęz. francuskiego (książki):
    • O Bretanii wierszem i prozą (1997)
    • Kenneth White, Atlantica. Wiersze i rozmowy (1998)
    • Jean Grenier, Albert Camus. Wspomnienia (2000)
    • Blaise Cendrars, Wiersze (2002)
    • Bretania w poezji i prozie (2006)
    • Paol Keineg, Wiersze bretońskie (2007)
    • Louis Guilloux, Moja Bretania (2008)
    • Eugene Guillevic, Obecność. Wiersze (2010)
    • Kenneth White, Poeta kosmograf (2010)
  • Antologie literackie (współautor, redaktor opracowania):
    • Meiner Heimat Gesicht. Ostpreussen im Spiegel der Literatur (1996)
    • Kazimierz Brakoniecki, Winfried Lipscher, Borussia. Ziemia i ludzie. Antologia literacka (1999)
    • Prusija. Literaturos veidroduje, sudarytojai Kazimieras Brakonieckis, Rimantas Černiauskas, Olegas Gluškinas, Vinfridas Lipšeris (2000)
    • Liki rodnoj ziemli. Proizwiedenija rossijskich, niemieckich, polskich i litowskich awtorow, sostawili Kazimierz Brakoniecki, Oleg Głuszkin, Winfried Lipscher (2002)
  • Katalogi wystaw:
    • Wileńskie środowisko artystyczne 1919-1945. Malarstwo – grafika – rzeźba – rysunek – fotografia (1989)
    • Atlantyda Północy. Dawne Prusy Wschodnie w fotografii (1993)

Nagrody i odznaczenia

  • Nagroda „Nowego Wyrazu” (1980)
  • Stypendium im. Tadeusza Borowskiego (1981)
  • Medal im. Biskupa Ignacego Krasickiego (1981)
  • Nagroda w konkursie „Res Publiki” (1989)
  • Nagroda Literacka im. Stanisława Piętaka (1992)
  • Nagroda Literacka „Czasu kultury” (1993)
  • Nagroda paryskiej „Kultury” im. Jerzego Giedroycia (1996)
  • „Laur Złotej Dziesiątki” (1996)
  • Nagroda im. Zygmunta Glogera (1997)
  • Odznaczenie „Zasłużony dla Warmii i Mazur” (1997)
  • Literacka Nagroda Fundacji Kultury (1999)
  • Nagroda Prezydenta Olsztyna (2001)
  • Nagroda Ministra Kultury (2002)
  • Nagroda Stowarzyszenia Pisarzy Rosyjskich w Moskwie (2002)
  • Nominacja do Literackiej Nagrody NIKE (2002)
  • „Laur Złotej Dziesiątki” (2002)
  • Najpopularniejszy Olsztynianin 650-lecia (2003)
  • Brązowy medal Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Gloria artis” (2006)
  • Laur Poetycki UNESCO (2007)
  • „Wawrzyn” – Literacka Nagroda Warmii i Mazur (2008)

Bibliografia

  1. Białecka, Sylwia: Krąg Borussiański : bibliografia podmiotowo-przedmiotowa / Sylwia Białecka. Cz. I: Kazimierz Brakoniecki // „Bibliotekarz Warmińsko-Mazurski”. – 2007, nr 3/4. – Tryb dostępu: http://www.wbp.olsztyn.pl/bwm/3-4_07-ie/krag_boruss.htm.
  2. Rojek, Józef Jacek: Literaci & literatura Warmii i Mazur : przewodnik eseistyczny / Józef Jacek Rojek ; [aut. zdj. Wacław Kapusto et al.]. – Olsztyn : Fundacja Środowisk Twórczych, 2008. – S. 189-193.

Zobacz też

Przypisy

  1. Za: Rojek Józef Jacek, Literaci & literatura Warmii i Mazur, Olsztyn, Fundacja Środowisk Twórczych, 2008, s. 189.
  2. Cyt. za: Brudnicki Jan Zdzisław, Brakoniecki [W:] Literatura polska XX wieku. Przewodnik encyklopedyczny, T. 1: A-O, [red. nauk. Artur Hutnikiewicz, Andrzej Lam], Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 56.